Ik heb de laatste tijd vaak de vraag gehad hoe je nou het best en het snelst zelf bomen en struiken kan maken.

Niet in de laatste plaats omdat wat er aan bomen en struiken te krijgen is er ofwel er niet echt uitziet, ofwel er allemaal hetzelfde uitziet en ik betwijfel of U een bos kunt vinden waar alle bomen exact dezelfde vorm hebben en exact even groot zijn.

En last but not least, een beetje bos gaat behoorlijk in de papieren lopen, en wij modelbouwers zijn natuurlijk een zuinig volkje, net als de rest van de Nederlanders.

Daarom een beetje uitleg over hoe U zelf goedkope en kwalitatief goede bomen kan maken.

De basis. Waar gaan we van uit.

Het hangt er vanaf wat we willen maken.

Aan de ene kant hebben we een kant en klaar materiaal genaamd 'Zeemos'. Het is een broos materiaal wat op beurzen in grote dozen verkrijgbaar is en geen drol kost. Ook zie je het steeds vaker bij de reguliere modelvakhandel. Het kan enigszinds in vorm worden gebracht door er een hete soldeerbout tegenaan te houden.

Ook is het vaak handig om in de nazomer eens even door de tuin te lopen op zoek naar bruikbare takjes en plantjes. Wel eerst even drogen!

Voor de body van een bos, of voor jonge boompjes is zeemos zeer geschikt. En het werkt heel erg snel!

Helaas is het materiaal na de verwerking niet buigbaar en de stammetjes zijn erg onecht dun.

De tweede optie is om de bomen en struiken te maken van koperdraad, het spul wat in electrasnoer zit bijvoorbeeld. Hiermee kan je een frame maken voor een boom of struik wat later nog buigbaar is en wat zeer goed in te passen is. Voor een veldje met struikgewas is dit zeer geschik want je kunt de los geplaatste struikjes samenbuigen tot een geheel. Voor het maken van struiken zie de schets rechts. Het resultaat ziet u op de foto boven bij de inleiding.

Het is echter wel aan te raden de stam te vertinnen met soldeer, en als je een mooi bast effect wil op de boom smeer je de stam na het vertinnen in met een papje van alabastine vermengd met een royale hoeveelheid blank zaagsel.

Daarna verf je de bast met verdunde verf, zodat de bast structuur naar boven komt en geef je de koperkleurige takken een wolkje verf uit een donkergrijze spuitbus mee, omdat het niet zo mooi is als het koper later op sommige plekjes doorschijnt.

Voor een exacte uitleg hoe een boom te maken van ijzer- of koperdraad is er een aparte pagina, zie het menu links.

Na het drogen en uitharden zijn we nu klaar met de basis.

We zien hier enkele van mijn strooigoederen. Links zien we een tweetal vezelmaterialen die we nodig hebben als we een frame gebruiken van koperdraad. Een frame van koperdraad heeft, tenzij we ons gek willen buigen, eigenlijk te weinig 'Takken' en zal, indien direct bestrooit, erg kaal aandoen. Daarom brengen we eerste een laag vezels aan en daarop pas het groen.

De vezels zijn verkrijgbaar in de handel, maar ik werkte vroeger bij een tapijtverwerkend bedrijf en daar bleef onder een van de snijmachines een heerlijke hoeveelheid vezel achter.

Daarnaast zien we vlokkenmateriaal, wat prima verkrijgbaar is en een aantal verschillend gekleurde zaagsels.

Nu ben ik natuurlijk een beetje eigenwijs en maak mijn vlokken en zaagsel zelf.
Vlokken zijn gemalen (gele) spons welke net als het zaagsel gekleurd is in een jampotje sterk verdunde gamma (Dat zeg ik..) verf. Als je meerdere batches maakt, en deze later mengt is de kleur van het strooisel niet egaal en dat doet heel natuurlijk aan. De meeste zaagsels die kant en klaar op de markt verschijnen zijn helaas heel erg egaal gekleurd en komen niet zo mooi over. Ik zou in dat geval ook meerdere kleuren en merken kopen en deze mengen om een divers effect te verkrijgen.

Voor het malen van de spons en het na het kleuren weer fijnmalen van het materiaal (eerst weekje drogen op een krantje) is mijn elektrische koffiemolen onmisbaar.

We hebben nu de basis van de bomen en struiken. Tevens ziet u hier twee mogelijkheden om het strooigoed te laten plakken.

Nu zal elke modelspoorder gelijk naar de spuitbus grijpen en deze als keuze prefereren, maar dat is niet zo'n goed idee gebleken.

Het blijkt namelijk dat de lijmspray na enkele jaren hard wordt en zijn kleefkracht verliest met als triest gevolg dat de boom of struik uitvalt. Vooral bij transportabele modulebanen een ramp.

Daarom is de houtlijm een betere keuze, deze blijft tientallen jaren sterk (Ooit wel eens een kast spontaan uitelkaar zien vallen?) en geeft eenmaal droog een natuurlijke zijdematte glans over de bomen.

Nou kan ik mij wel voorstellen dat u het niet ziet zitten met een dergelijk potje lijm op een frame te zien aanbrengen, en om U de waarheid te zeggen, ik ook niet.

Daarom maken wij eerste een verdunde oplossing van eenderde lijm, tweederde water en een klein drupje afwasmiddel (voor het vloeien). Gebruikt u niet teveel afwas want anders laat het een witte waas achter.

Met een klein spuitbusje (parfumverstuivertje ofzo) kunt u de lijm verstuiven. Het kan ook zoals ik het doe met een airbrush.

Er zijn ook mensen die gewoon een (groot) potje met verdunde houtlijm maken en hier het frame in onderdompelen of een potje met een bodempje mengsel en dan gewoon de boom in het potje doen, even schudden, deksel er weer af en klaar.

Als u deze methode kiest dient u er wel rekening mee te houden dat het lijmmengsel moeilijk te bewaren is, de verdunde houtlijm gaat schimmelen en stinken. Schijn je overigens op te kunnen lossen door er een desinfecterend middel van de drogist in te doen.

Eerst brengen wij de lijm aan op het geraamte totdat we allemaal kleine pareltjes zien. Dan strooien we bij de bomen en struiken gemaakt van ijzerdraad de vezel eroverheen. (Gaat het handigst met een grof theezeefje).

Bomen en struiken van zeemos hoeven geen vezels, deze zijn al fijn genoeg.

We laten de vezels even drogen en bespuiten de boom of struik weer met lijm en brengen de vlokken of zaagsel aan. Daarna brengen we nog een laagje lijm over het geheel om het goed te fixeren en laten we het geheel op een glas of plastikplaatje drogen zodat we de boom nog loskrijgen van de ondergrond. En bakje met vogelzand is hier ook ideaal voor overigens.

Bomen geef ik altijd eerste een laagje vlokken en daarna nog een zeer dun laagje fijn zaagsel omdat dat wat extra detail geeft op de boom.

Dikkere lagen groen zijn te bereiken door meerdere keren de cyclus te herhalen.

De boom links is gemaakt van een koperdraadframe, vertinde stam met de alabastine/zaagsel eroverheen, en de bevlokking bestaat uit een laag vezel als ondergrond, met daaropeen laag vlokken en afgemaakt met een dun laagje donkergroen zaagsel.